Çocuk Diş Tedavisi: Sedasyon ve Genel Anestezi

Ağız ve Diş Tedavilerinde SEDASYON

Anestezi uzmanı tarafından uygulanır.

Sedasyon şu durumlarda uygulanır:

• Korku endişe ve heyecanı gidererek, mental rahatlık, kooperasyonu kolaylaştırmak, tedavinin kalitesini yükseltmek, uzun tedavilere toleransı arttırmak ve ağrı eşiğini yükseltmek amacıyla,
• 3 yaşından büyük çocuklarda,
• Sedasyon için uygun hastalar American Society of Anesthesiologists (Amerikan Anestezistler Derneği- ASA) Fiziksel Durum Sınıflamasına göre ASA I (herhangi bir sağlık sorunu olmayan hasta) ve ASA II (hafif sistemik hastalığı olan hasta) grup hastalardır.
• ASA III (ciddi sistemik hastalığı olan hasta) ve ASA IV (hayatını tehdit eden sistemik hastalığı olan hasta) hastaların tedavisine doktor/anestezi uzmanı ile konsültasyon sonucu karar verilmelidir.

Uyku durumuna benzeyen sedasyon işlemi, damar yolu açılmasından sonra hızlı etki gösteren bir ilacın verilmesi ile başlar. Girişim boyunca bu durum ilaçlarla devam ettirilir. Burada şuur ve bütün vücuttaki ağrı hissi ortadan kalkar. Basit ve kısa süren girişimlerde genellikle toplardamar içine (damar içi anestezi) ilacın verilmesi ile sağlanabilir.

Girişim sırasında düzenli olarak vücudun önemli organ fonksiyonlarını örneğin: nabzı, tansiyonu, solunum, EKG de kalp atışlarını, kanın oksijenlenmesi kontrol edilir.

Girişimin sona ermesi ile birlikte ilaçlar kesilir ve hasta derin bir uykudan uyanır gibi uyanır. Eve gönderilene kadar, tamamen uyanıncaya ve organ fonksiyonları normal oluncaya kadar gözetim altında tutulursunuz.

Sedasyon yapılmadığı takdirde neler olabilir:

Tanı ve/veya tedavi için gereken işlemler yapılırken ağrı duyarsınız. Hasta ağrı duyduğu için tam bir hareketsizlik sağlanamaz. Dolayısıyla tanı ve/veya tedavi için yapılacak olan girişimler yetersiz kalır.

Yan etkiler:

Bulantı, kusma, solunum durması, nabız sayısı ve tansiyonda azalma veya artma meydana gelebilir. Çok nadiren boyun ağrısı, alerji, sinir hasarı, entübasyon gereksinimi, emboli, malign hipertermi, ölüm görülebilir.

Sedasyon yapılmadan önce hekime açıklanması gereken durumlar:

Daha önce bu girişimin yapılıp yapılmadığı, hastanın kullandığı ilaçlar, eşlik eden hastalıklar, kanama bozukluğu veya alerjisi olup olmadığı hakkında yeterli bilgi verilmelidir.

Sedasyon yapıldıktan sonra hastanın dikkat etmesi gereken durumlar:

Doktorun tavsiye ettiği süre boyunca hasta birşey yememeli, içmemelidir. Anestezi yapılan tarafta yanağın ısırılmamasına dikkat edilmelidir.

Ağız ve Diş Tedavilerinde GENEL ANESTEZİ

Hangi durumlarda diş tedavileri genel anestezi (GA) altında yapılabilir:

• Lokal anestezinin tek başına yeterli analjezi sağlamadığı durumlarda
• korku ve kaygı düzeyinin çok yüksek olduğu hastalarda
• yeterli işbirliği ve uyumun sağlanamadığı çocuklarda
• zihinsel engellilerde
• hareket kusuru olan hastalarda
• büyük dişsel girişimlerde
• majör kraniyofasiyal anomalisi olup geniş dişsel girişim ihtiyacı olan hastalarda
• majör orofasiyal travma veya çene fraktürleri vakalarında
• yaşının küçük olması nedeniyle işbirliği yapamayan, iletişim kuramayan veya tedaviyi tolere edemeyen hastalarda
• tıbbi açıdan risk taşıyan (konjenital kalp hastalığı, kan dikrazileri, lokal anesteziklere karşı alerji, kontrolsüz epilepsi vb.) hastalarda
• dişsel tedavi alabileceği merkezlerden çok uzakta yaşadığı için gerekli olan dişsel tedavinin tümünün bir seansda yapılması planlanan hastalarda

Mental retarde hastaların genel anestezi altında yapılan dişsel uygulamaları arasında; diş dolgusu ve çekimi, frenektomi, pulpatomi, gingivektomi, fissür örtülmesi ve kök kanal tedavisi sayılabilir.

Dental girişimlerde genel anestezi, sedasyon uygulamalarına alternatif olarak düşünülmemelidir.

GA ameliyathanesi ve derlenme odası bulunan bir hastane ortamında ve kesinlikle bir anestezi uzmanı tarafından uygulanmalıdır.

Çocuklar ve zihinsel engelli hastalar ameliyathane koşullarında premedikasyon uygulandıktan sonra GA altında operasyona alınırlar.

GA için uygun hastalar American Society of Anesthesiologists (Amerikan Anestezistler Derneği- ASA) Fiziksel Durum Sınıflamasına göre ASA I (herhangi bir sağlık sorunu olmayan hasta) ve ASA II (hafif sistemik hastalığı olan hasta) grup hastalardır.

ASA III (ciddi sistemik hastalığı olan hasta) ve ASA IV (hayatını tehdit eden sistemik hastalığı olan hasta) hastalar ancak özel koşullarda alınabilir. Anestezi uzmanı gerekli gördüğü takdirde konsültasyon ister.

GA tanımı: Uygulanan farmakolojik ajanlarla yaşamsal fonksiyonlarda kalıcı bir değişiklik olmaksızın, bilincin kapandığı, değişen derecelerde kas gevşemesi ve refleks aktivitede azalmanın eşlik ettiği, cerrahi uyarana yanıtsızlığın elde edildiği durum genel anestezi olarak adlandırılmaktadır. GA’ye, periferik sinir blokları ve/veya lokal anestezi eşlik edebilir.

Yetkinlik:

GA uygulamaları anestezi uzmanı tarafından yapılır.

GA uygulaması istemi yapılan hastalar, anestezi uzmanı tarafından muayene edilir.

Uygulama:

Hasta ya da yasal vasisi anestezi planı ve premedikasyon hakkında bilgilendirildiğini, sorularının yanıtlandığını ve işlemi kabul ettiğini gösteren ve “Anestezi Uygulamaları İçin Bilgilendirilmiş Onam Formu”nu imzalamalıdır.

Ameliyathaneye alınan hasta; anestezi uzmanı ve/veya anestezi teknisyeni tarafından monitörize edilir, damar yolu açılır. GA, rejyonal anestezi ve sedasyon gerektiren işlemler boyunca yetkili anestezi uzmanı ve/veya anestezi teknisyeni ameliyat odasında bulunur. Tüm anestezi işlemleri boyunca hastanın oksijenizasyonu, ventilasyonu, dolaşımı ve vücut sıcaklığı izlenir.

Diş tedavilerini yapacak olan diş hekimi, anestezi uzmanının GA uygulamasının yanı sıra, lokal anestezi yaparak analjeziyi destekler.

Ameliyat sonlandığında hasta anestezi uzmanı ve/veya anestezi teknisyeni tarafından uyandırılır. Hasta, derlenme odasına anestezi uzmanı veya anestezi teknisyeni eşliğinde götürülür.

Derlenme odasına transfer edilen hasta, derlenme hemşiresi tarafından teslim alınır.

Derlenme odasında anestezi uzmanının planladığı analjezi yönetimi uygulanır. Derlenme sırasında gelişebilecek anestezi ilişkili komplikasyonlar anestezi uzmanı tarafından tedavi edilir.

Hastalar Taburcu Etme Kriterlerine uygun hale geldiğinde refakatçi eşliğinde taburcu edilir.

Gerekli durumlarda tedavi işlemlerinden sonra ağrı olmaması için parasetamol evde kullanmak üzere verilebilir.