Çocuk Diş Tedavisi: Diş Yer Tutucuları

Yer Yutucu Diş

Yer tutucular (koruyucu önleyici ortodontik tedavi) değişme zamanından önce çekilen süt dişlerinin veya erken yaşta kaybedilen daimi dişlerin yerine yapılan hareketli ya da sabit bir apareydir.

Yapım amaçları, kaybedilen dişlerin yerlerine komşu dişlerin kaymasını, karşıt çenedeki dişin uzamasını önleyerek çapraşıklıkların ve kapanış bozukluklarının önlenmesi ve estetik, çiğneme ve konuşma fonksiyonlarının düzeltilmesidir. Bu amaçların hepsi bir arada sağlanmayabilir.

Kapanış bozukluklarının tedavisi (ortodontik tedavi) daha zahmetli, uzun sureli ve pahalı bir tedavi şeklidir. Ancak yer tutucuya rağmen kapanış bozukluğu gelişebilir. Bu durumda yer tutucular gelişebilecek kapanış bozukluğunun daha hafif olmasını sağlayacaktır.

Yer tutucuların yapımı için öncelikle çocuğun ağzından uygun kaşık ve ölçü maddeleri ile ölçü alınır (Sabit yer tutucu için gerektiği durumlarda önce dişe bant uyumlanır).

Laboratuvar işlemlerinin tamamlanma sürecine göre size verilen randevuda yer tutucu ağza takılır.

Verilen randevu tarihinde gelmeme durumunda yer tutucu ağza uymayabilir.

Diş Tutucuların Kullanımı

Yer tutucuların kullanımı konusunda hassasiyet göstermeniz gerekir.
Ağız-diş temizliğine özen gösterilmelidir, yeterli ağız temizliği sağlanmadığında gıda birikimi artacağından, yeni diş çürükleri oluşabilir.
Apereyin her gün kullanılması önemlidir. Apereyin kullanımına ara verilmesi sonucunda uyumu bozulabilir.
Apereyde başlangıçta acıtan yerler olabilir. Apereyin kullanımına ara vermeden hemen hekime başvurulmalıdır.
Hareketli yer tutucular yemek yerken ağızda kalabilir. Bu, çocuğun yemek yemesini güçleştiriyorsa ebeveyn kontrolünde çıkarılabilir.
Yemeklerden sonra dişler fırçalanırken hareketli yer tutucu ağızdan çıkarılmalı, hem dişler hem aperey diş fırçası yardımıyla temizlenmelidir.
Uyku öncesinde de benzer şekilde temizlendikten sonra temiz bir bardak su içinde saklanmalıdır. Yer tutucunun uzun süre kuru kalması halinde yer tutucu ağza uymaz.
Yer tutucunun sabah uyanınca tekrar ağza takılması gerekir.
Yer tutucunun dişlerden destek alan tellerini elinizle veya herhangi bir aletle düzeltmeyiniz. Bu, yer tutucunun bozulmasına neden olabilir ve yeniden yapılması gerekebilir.
Hareketli ya da sabit yer tutucular daimi dişler gelene kadar kullanılır. Yer tutucular çocuğunuzun çene gelişimini engellemez. Ancak sürekli büyüme ve gelişim gösteren çocuğun çeneleri de büyüyüp gelişeceğinden aperey bir süre sonra uyumunu kaybeder ve yeniden yapılması gerekir. Bu durumda ücret hasta tarafından karşılanır.
Yer tutucunun çocuğun ağzına uymaması veya ağızda rahatsızlık vermesi durumunda hemen doktorunuza başvurunuz ve bu sürede yer tutucuyu su içinde tutunuz.
Sabit yer tutucular, diş yüzeyine yapıştırılarak yerleştirildiklerinden düşebilirler. Bu durumda hemen hekiminize başvurunuz.
Sakız, karamel gibi yapışkan ve/veya kabuklu sert yiyeceklerin tüketilmemesi önemlidir.
Yer tutucu dil veya parmak ile oynanmamalıdır.

Yer tutucular için 3 ayda bir kontrole gelmeniz gereklidir. Kontrole zamanında gelmemeniz sürmekte olan daimi dişlerin yerlerinin kontrol edilememesine neden olur. Yer tutucuların kırılması, kaybedilmesi, kullanılmaması veya kullanım tavsiyelerine uyulmaması sonucunda yeniden yapılmaları gerekebilir. Bu durumda tüm mali sorumluluk size aittir. Hareketli yer tutucular takıldıktan sonra konuşma problemleri, yemek yeme güçlükleri, mide bulantısı ve tükürük artışı meydana gelebilir. Bu durumların hepsi geçicidir. Yüksek sesle kitap okumak ya da şarkı söylemek ile yer tutucuya alışmak kolaylaşacaktır.

Çocuklarda Yer Tutucular Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Yer tutucular ne zaman hareketli, ne zaman sabittir?

Tek diş kayıplarında destek dişlerin durumuna göre çoğunlukla sabit yer tutucu yapılır. Sabit apereyin yapılabilmesi için çocuğun diş boylarının yeterli olması gerekmektedir. Tek taraftan birden fazla diş çekilmişse hareketli yer tutucu yapmak gerekir. Ayrıca, sabit yer tutucu için destek diş sağlanamadığı durumlarda da hareketli yer tutucu yapılır.Çocuğun yaşı çok küçükse çocuk için genelde sabit yer tutucu tercih edilir çünkü çocuğa hareketli bir yer tutucu kullandırmak zor olabilir.Ama eger çocuk için hareketli yer tutucu kulanmak gerkmekte ise aile ile iyi bir kooperasyon sağlanması ve çocuğun dikkatlice takibi gerekir.Çocuklar hareketli yer tutucuları yemek yerken ve temizlerken çıkardıklarında dikkatli olmalı çünkü çoğunlukla yer tutucu bu durumlarda kayıp ediliyor.

Daimi dişlere yer tutucu yapılır mı?

Çocukluk döneminde daimi diş kaybedildiğinde, eksik diş için implant yada köprü yapılana kadar yer tutucu takılır.Daimi diş eksikliğinde implant yada köprü için çocuğun 18 yaşını bitirmiş ve çene yüz gelişimini tamamlamış olması gerekmektedir.18 yaşından önce yapılan implant tedavilerinde çocukta çene yüz gelişimi devam ettiği için istenmeyen komplikasyonlar oluşabilir. Çocuk 18 yaşına gelmeden mecbur kalınmadıkça köprü tedaviside tercih edilen bir tedavi değildir. Bu dönemde eksik diş için sabit ya da hareketli bir yer yer tutucu daha çok tercih edilen bir tedavidir.

Yer tutucu dişleri düzeltir mi?

Yer tutucular dişin erken kayıbı sonucu diğer dişlerin eksik dişin alanını kapatmamasını ve daimi diş için sürme alanını koruması için yapılırlar ve pasiftirler. Yer tutucular dişlere kuvvet uygulamaz ve düzeltme hareketi yapmaz. Bazı durumlarda hareketli yer tutuculara dişleri hareket ettirecek kroşeler ve vidalar eklenebilir, böylece aperey aktif hale gelmiş olur yani apereye düzeltme işlevi eklenmiş olur.