Çocuk Diş Tedavisi: Diş Yer Tutucuları: Çocuklarda Erken Diş Kayıplarının Tedavisinde Neden Önemlidir?

İçindekiler

Çocuklarda diş sağlığı, yalnızca kalıcı dişlerin çıkışını beklemekten ibaret değildir. Süt dişleri, kalıcı dişlerin doğru sıralanması ve düzgün bir çene yapısı gelişimi için rehberlik eder. Ancak bazı çocuklar erken yaşta süt dişlerini kaybedebilir. Bu durumda, diş yer tutucuları devreye girer. Diş yer tutucuları, kaybedilen süt dişinin boşluğunu koruyan sabit ya da hareketli apareylerdir. Amaçları, komşu dişlerin bu boşluğa kayarak kalıcı dişlerin yanlış pozisyonda çıkmasını önlemektir.

Erken diş kaybı, dişlerin kaymasına ve ağız yapısında bozulmalara neden olabilir. Bu durum, ileride çocukların daha karmaşık ortodontik tedavilere ihtiyaç duymasına yol açar. Diş yer tutucuları sayesinde ise çocuklarda diş çapraşıklığı, çene darlığı gibi ortodontik problemlerin gelişmesi büyük ölçüde engellenir.

Diş Yer Tutucu Nedir?

Diş yer tutucuları, çocuklarda erken yaşta kaybedilen süt dişlerinin yerine uygulanan sabit veya hareketli ortodontik apareylerdir. Yer tutucular, süt dişi kaybı sonrası oluşan boşlukları koruyarak, kalıcı dişlerin doğru pozisyonda çıkmasına yardımcı olur. Aksi takdirde, komşu dişler bu boşluklara kayabilir ve dişlerin diziliminde çapraşıklık, çene darlığı ve kapanış bozuklukları gibi ortodontik sorunlar meydana gelebilir. Diş yer tutucuları, bu tür olumsuzlukların önüne geçmek için kullanılır.

Diş Yer Tutucuları Hangi Durumlarda Kullanılır?

Diş yer tutucuları çocukların gelecekte daha karmaşık ortodontik tedavilere ihtiyaç duymaması adına erken yaşta uygulanan basit ve etkili bir önlemdir.Özellikle çene yapısının hızla geliştiği bu dönemde, diş yer tutucuların kullanımı ağız sağlığını korumada ve dişlerin ideal yerleşiminde çok gereklidir.

Diş yer tutucuları sıklıkla aşağıdaki durumlarda kullanılır:

  • Süt Dişi Kaybı: Süt dişlerinin çürümesi, travma geçirmesi veya genetik nedenlerle erken kaybedilmesi sonucu, diş yer tutucu boşluğun korunmasını sağlar. Bu boşluk korunmazsa, kalıcı dişlerin çıkması için yeterli alan kalmaz, bu da ortodontik problemlere yol açar.
  • Dişlerin Kaymasını Engelleme: Erken diş kaybı sonrası, komşu dişler boşluğa doğru kayabilir ve bu, kalıcı dişlerin düzgün çıkmasını engeller. Diş yer tutucular, bu kaymayı önleyerek dişlerin doğru sıralamada kalmasına yardımcı olur, diş çapraşıklığını önler.
  • Çene Gelişimine Destek: Diş yer tutucuları, çocuğun çene gelişimini destekler. Boş kalan alanları koruyarak, kalıcı dişlerin doğru pozisyonda ve zamanında çıkmasını sağlar, böylece çene gelişimi olumsuz etkilenmeden devam eder.
  • Diş Çapraşıklığı ve Ortodontik Problemleri Önleme: Yer tutucular, dişlerin doğru pozisyonda çıkmasını sağlayarak ileri yaşlarda diş çapraşıklığı, çene darlığı gibi ortodontik problemlerin gelişmesini engeller. Eğer diş kaybı sonrası boşluk korunmazsa, dişler kayar ve kalıcı dişlerin çıkış sırası bozulur, bu da gelecekte uzun ve zor ortodontik tedavileri gerektirebilir.

Diş Yer Tutucuları Ne Zaman Kullanılmalıdır?

Diş yer tutucuları, özellikle 3 ile 12 yaş arası çocuklarda süt dişlerinin erken kaybı durumunda kullanılan önemli bir ortodontik çözümdür. Bu yaş aralığında, çocuklar kalıcı dişlerini henüz tam olarak çıkarmamış olduklarından, süt dişlerinin erken kaybı sonrası dişlerin doğru pozisyonda çıkmasını sağlamak için boşluğun korunması önemlidir.Özellikle ilk kalıcı dişlerin çıkmaya başladığı 6 yaş civarında, süt dişlerinin kaybı diş diziliminde bozulmalara neden olabilir. Eğer bu boşluklar korunmazsa, komşu dişler bu alanlara kayarak, kalıcı dişlerin çıkacağı alanı daraltır. Bu da ilerleyen yaşlarda daha karmaşık ve uzun süreli ortodontik tedaviler gerektirebilir. Diş yer tutucuları, bu boşlukları koruyarak, çocuğun diş ve çene gelişimini doğru bir şekilde yönlendirmeye yardımcı olur.

Çocuk diş hekimleri, çocuğun ağız ve diş yapısını değerlendirdikten sonra, diş yer tutucularının kullanımına karar verir. Erken müdahale, ileride daha uzun ve karmaşık ortodontik tedaviler gerektirebilecek problemlerin önüne geçilmesine yardımcı olur.

Kaybedilen Dişin Yerine Diş Yer Tutucu Takılmazsa Ne Olur?

Eğer kaybedilen dişin yerine bir diş yer tutucu takılmazsa, çocuğun ağız yapısında zamanla büyük değişiklikler meydana gelebilir. Bu durum sadece estetik sorunlar yaratmakla kalmaz, aynı zamanda çiğneme, konuşma ve diş diziliminde uzun vadeli ortodontik problemleri tetikleyebilir. Özellikle kalıcı dişlerin çıkışı için gereken alanın kaybedilmesi, daha sonra ciddi müdahaleleri gerektiren bir dizi komplikasyona yol açabilir.

  • Dişlerin Boşluğa Kayması: Komşu dişler, boş kalan alana doğru kayarak ağız içindeki dengeyi bozabilir.
  • Diş Çapraşıklığı: Dişlerin yanlış pozisyonda çıkması, kalıcı dişlerde çapraşıklığa neden olabilir.
  • Çene Darlığı ve Gelişim Problemleri: Dişlerin kayması, çene yapısında darlıklara ve gelişim problemlerine yol açabilir.
  • Estetik Sorunlar: Kaybedilen diş, estetik görünümde bozulmalara ve çocuğun özgüveninde düşüşe neden olabilir.
  • Kapanış Bozuklukları: Dişlerin kayması, alt ve üst dişlerin düzgün kapanmamasına yani kapanış bozukluklarına yol açarak çiğneme fonksiyonlarını etkileyebilir.
  • Ortodontik Tedavi İhtiyacı: Zamanında müdahale edilmezse, ileri yaşlarda daha uzun süreli ve karmaşık ortodontik tedavilere ihtiyaç duyulabilir.

Diş yer tutucularının kullanımı, bu olumsuz sonuçların önüne geçmek ve çocuğun ağız sağlığını korumak açısından gereklidir.

Diş Yer Tutucuların Faydaları

Diş yer tutucuları, çocuklarda erken yaşta süt dişi kaybı sonrası, diş ve çene sağlığının korunmasına önemli katkılar sunar. Bu apareyler, sadece dişlerin sıralanmasını değil, çocuğun genel ağız sağlığını ve gelişimini de destekler. Yer tutucuların en büyük avantajlarından biri, dişlerin yanlış pozisyonlara kaymasını engelleyerek ileride oluşabilecek ortodontik problemleri büyük ölçüde önlemesidir. Ayrıca, yer tutucular ağız yapısının dengeli bir şekilde gelişmesine yardımcı olarak, çocukların çiğneme ve konuşma fonksiyonlarını da korur.

Diş yer tutucularının öne çıkan faydaları aşağıdaki gibidir:

  • Dişlerin doğru konumda kalmasını sağlar
  • Diş çapraşıklığını engeller
  • Çene gelişimini destekler
  • Dişlerdeki estetik ve fonksiyonel problemleri engeller
  • Gelecekteki ortodontik masrafları azaltır

 

Diş Yer Tutucu Türleri

Diş yer tutucuları, diş kaybını önlemek ve boşlukları korumak amacıyla sabit yer tutucular ve hareketli yer tutucular olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Süt dişlerinin erken kaybı sonrası diş yapısını korumak için kullanılan bu ortodontik apareylerin hangi türünün kullanılacağı çocuğun yaşı, diş kaybının durumu ve ağız hijyenine göre belirlenir. Diş yer tutucuların türleri aşağıdaki gibidir:

1. Sabit Yer Tutucular

Sabit yer tutucular, dişlere kalıcı olarak dental yapıştırıcılar ile yapıştırılan, çıkarılamayan ve diş boşluğunun kalıcı olarak korunmasını sağlayan apareylerdir. Özellikle tek diş kayıplarında veya küçük yaş grubunda tercih edilir. Bu tür yer tutucular genellikle metal alaşımlardan yapılır ve oldukça dayanıklıdır. Ağız hijyenine dikkat edilmesi gerektiği için daha az hareket kabiliyeti olan çocuklarda kullanımı önerilir.

  • Band ve Loop Yer Tutucu: üt dişi kaybından sonra boşluğun korunmasını sağlamak için, komşu dişlere metal bir bant ile sabitlenir. Genellikle tek diş kayıplarında tercih edilen bu tutucu, sabit bir yapıya sahiptir ve dişlerin boşluğa kaymasını önler.
  • Crown ve Loop Yer Tutucu:Çürük veya hasarlı dişler için tasarlanmış bir modeldir. Diş üzerine metal bir taç yerleştirilir ve loop sistemi ile sabitlenir, bu sayede hem koruma sağlanır hem de boşluk korunur.
  • Distal Shoe Yer Tutucu: Henüz kalıcı dişin çıkmadığı durumlarda kullanılır. Çene gelişimini destekleyerek, kalıcı dişin doğru yöne sürmesini sağlar.

2. Hareketli Yer Tutucular

Hareketli yer tutucular, ağızdan çıkarılıp takılabilen, daha esnek ve genellikle akrilik veya plastik malzemelerden yapılan apareylerdir. Birden fazla dişin kaybı durumunda ya da estetik kaygıları olan çocuklarda tercih edilir. Ayrıca, hareketli yer tutucular, çocukların ağız hijyenini koruma becerisine sahip olduklarında kullanılır.

  • Hawley Aparey: Hawley apareyi, birden fazla diş kaybında kullanılan ve hareketli bir yer tutucu olarak tasarlanmış bir ortodontik apareydir. Akrilik bir tabana sahip olup, dişlerin doğru konumda kalmasını sağlamak için metal tellerle desteklenir. Hareketli olması nedeniyle çocuklar bu apareyi kolayca çıkarabilir ve takabilir. Ayrıca, diş temizliği ve ağız hijyenine dikkat edilmesine imkan tanır. 
  • Basınçla Formlanmış Tutucular (PFR): Basınçla form verilen tutucular (PFR), akrilik tabanlı hareketli yer tutucular olup, estetik açıdan daha az fark edilirler ve çocukların diş yapısına uyum sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Hafif ve esnek yapıları sayesinde çocukların ağızlarına rahatça oturur ve günlük kullanımlarda rahatlık sağlarlar. 

Diş Yer Tutucularının Kullanımı ve Bakımı

Diş yer tutucuların doğru kullanımı, çocuğunuzun ağız sağlığını korumak ve ortodontik tedavinin başarısını sağlamak açısından çok önemlidir.Diş yer tutucular, kalıcı dişlerin çıkışını ve çene gelişimini desteklemek için kalıcı dişler tam olarak sürmeye başlayana kadar kullanılır. Yer tutucuların ağızda kalma süresi, diş hekiminin değerlendirmesiyle belirlenir ve birkaç ay ila birkaç yıl arasında değişebilir. Diş yer tutucuların çıkarılması ise mutlaka diş hekimi tarafından yapılmalıdır. Kendi başınıza çıkarmaya çalışmak, diş ve çene yapısına zarar verecektir. Pedodontist, özel aletler kullanarak yer tutucuyu ağrı ya da rahatsızlık vermeden güvenli bir şekilde çıkarır.

 Diş yer tutucu kullanırken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar aşağıdaki gibidir:

  1. Diş yer tutucuları kullanırken ağız hijyenine ekstra özen göstermek gerekir. Yeterli ağız temizliği yapılmadığında, apareyin altında ve çevresinde gıda birikimi olabilir, bu da yeni diş çürüklerinin oluşmasına neden olabilir. Yer tutucu kullanıldığında dişlerin düzenli olarak, özellikle yemeklerden sonra, fırçalanması gereklidir.
  2. Yer tutucunun her gün aksatılmadan takılması önemlidir. Apareyin kullanımına ara verilirse, yer tutucunun uyumu bozulabilir ve tedavinin etkinliği azalabilir. Bu, uzun vadede yeni bir yer tutucunun yapılmasını gerektirebilir.
  3. Diş yer tutucu ilk takıldığında ağız içinde rahatsızlık veya ağrıya neden olabilir. Bu durumda apareyin kullanımına ara verilmemeli, ancak derhal hekime başvurulmalıdır. Diş yer tutucusunda yapılacak küçük düzeltmeler rahatsızlığı giderecektir.
  4. Hareketli yer tutucular yemek yerken ağızda kalabilir. Ancak çocuğunuz yemek yemekte zorluk çekiyorsa, ebeveyn gözetiminde çıkarılabilir. Ancak her yemekten sonra apareyin ve dişlerin dikkatlice temizlenmesi gerekir. Dişler fırçalanırken hareketli diş yer tutucu çıkarılmalı ve hem aparey hem de dişler diş fırçası yardımıyla temizlenmelidir.
  5. Hareketli yer tutucular, gece temizlendikten sonra su dolu bir bardakta muhafaza edilmelidir. Apareyin kuru kalması, deformasyonuna ve ağza uymamasına yol açabilir. Sabahları aparey tekrar ağza takılmalıdır.
  6. Apareyin tellerini elle veya bir aletle düzeltmeye çalışmak yer tutucunun zarar görmesine neden olabilir. Bu durumda apareyin yeniden yapılması gerekebilir.
  7. Hareketli ya da sabit yer tutucular, kalıcı dişler çıkana kadar kullanılır. Yer tutucular, çocuğun çene gelişimini engellemez, ancak zamanla büyüyen çeneye uyum sağlayamayabilir. Bu durumda apareyin yeniden yapılması gerekecektir.
  8. Hareketli yer tutucular uzun süre kullanılmadığında daima su içinde saklanmalıdır. Kuru kalması, apareyin şeklinin bozulmasına neden olabilir.
  9. Yer tutucunun çocuğunuzun ağzına uymadığını fark ederseniz veya aparey ağızda rahatsızlık veriyorsa hemen hekiminize başvurun. Apareyin kullanılmadığı süre boyunca apareyi mutlaka su içinde muhafaza edin.
  10. Sabit yer tutucular diş yüzeyine yapıştırıldığı için zamanla gevşeyip düşebilirler. Bu durumda, en kısa sürede hekiminize başvurmanız gereklidir.
  11. Sakız, karamel gibi yapışkan yiyecekler ile kabuklu, sert gıdalardan kaçınılmalıdır. Bu tür yiyecekler yer tutucuya zarar verebilir.
  12. Yer tutucular dil veya parmakla oynanmamalıdır. Bu, yer tutucunun bozulmasına veya yerinden çıkmasına neden olabilir.
  13. Gece yatmadan önce, yer tutucu ve dişler yine temizlenmeli ve aparey su dolu bir bardakta saklanmalıdır. Kuru kalan yer tutucuların yapısı bozulabilir.
  14. Yer tutucuların düzenli olarak, 3 ayda bir kontrol edilmesi gerekir. Kontroller aksatıldığında, sürmekte olan daimi dişlerin durumu ve yer tutucunun uyumu gözden kaçabilir. Bu da ileride daha büyük sorunlara yol açabilir.
  15. Eğer diş yer tutucusu kazayla yutulursa, panik yapmadan derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Yutulan aparey genellikle sindirim sistemi boyunca ilerleyip doğal yollarla vücuttan atılır ancak diş yer tutucunun boyutu ve şekline bağlı olarak tehlike oluşturabilir. Bu nedenle, diş yer tutucusunun yutulması durumunda acil tıbbi değerlendirme gereklidir.
  16. Diş yer tutucuların kırılması, kaybolması, kullanılmaması veya kullanım talimatlarına uyulmaması durumunda, yer tutucunun yeniden yapılması gerekebilir. Hareketli yer tutucular ilk takıldığında konuşma zorlukları, yemek yeme güçlükleri, mide bulantısı ve tükürük artışına neden olabilir. Ancak, bu durumların tamamı geçicidir. Çocuğunuzun diş yer tutucuya daha hızlı alışması için yüksek sesle kitap okuması veya şarkı söylemesi faydalı olacaktır.

Diş yer tutucuları, çocukların ağız sağlığında küçük ama çok önemli bir adım olarak karşımıza çıkar. Erken yaşta kaybedilen süt dişlerinin yol açabileceği büyük sorunları önlemek için devreye girerler. Onlar sayesinde dişler, olması gereken yerde kalır ve gelecekte oluşabilecek çapraşıklık ya da çene problemleri engellenir. Basit ama etkili bir çözüm sunarak, çocuğun ileride daha karmaşık tedavilere ihtiyaç duymasını önler. Diş yer tutucuları, küçük bir müdahale ile ağız sağlığını düzenleyen ve uzun vadede büyük rahatlık sağlayan akıllı bir çözüm olarak öne çıkar.

Antalya Myra Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği olarak, çocuklar için özel olarak tasarlanmış modern tedavi yaklaşımları sunuyoruz. Polikliniğimizde, erken diş kaybı yaşayan çocuklara yönelik yer tutucu uygulamaları, onların ağız yapısına tamamen uyum sağlayacak şekilde özenle yapılır. Her çocuğun ağız ve çene yapısı farklı olduğu için, yer tutucular hassas ölçümlerle hazırlanır ve en iyi uyumu sağlayacak şekilde kişiselleştirilir. Antalya’nın en iyi diş polikliniğinde, çocuk dostu ortamımız ve uzman ekibimizle, küçük yaştaki hastalarımızın kendilerini rahat ve güvende hissetmeleri için her detayı özenle planlıyoruz.

Diş yer tutucuları ile ilgili daha detaylı bilgi almak için bize hemen WhatsApp üzerinden mesaj yazabilir veya arayabilirsiniz.

 

Diş Yer Tutucular Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

  • Diş Yer Tutucu Nedir?

    Diş yer tutucu, çocuklarda erken yaşta kaybedilen süt dişlerinin boşluğunu koruyan sabit veya hareketli apareylerdir. Diş yer tutucular, komşu dişlerin bu boşluğa kaymasını önleyerek kalıcı dişlerin doğru pozisyonda çıkmasını sağlar.

  • Diş Yer Tutucu Ne Zaman Çıkarılır?

    Diş yer tutucu, alttaki kalıcı dişin çıkması yaklaştığında ya da diş diziliminde bir sorun görülmediğinde diş hekimi tarafından çıkarılır. Bu süreç, genellikle kalıcı dişlerin çıkmaya başladığı dönemlere denk gelir.

  • Diş Yer Tutucu Takılmazsa Ne Olur?

    Diş yer tutucu kullanılmadığında, komşu dişler boşluğa kayabilir ve kalıcı dişlerin doğru pozisyonda çıkması zorlaşır. Bu da diş çapraşıklığına ve çene darlığına yol açarak gelecekte daha karmaşık ortodontik tedaviler gerektirebilir.

  • Diş Yer Tutucu Hareketli mi Sabit mi Olmalı?

    Diş yer tutucu, diş hekiminin önerisi doğrultusunda sabit ya da hareketli olabilir. Sabit yer tutucular dişlere yapıştırılırken, hareketli yer tutucular ağızdan çıkarılıp takılabilir. Her iki tür de diş dizilimini koruma amacı taşır, ancak kullanım ve hijyen açısından farklılık gösterir.

  • Diş Yer Tutucu Yutulursa Ne Olur?

    Diş yer tutucu kazayla yutulursa, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Genellikle sindirim sistemi boyunca ilerleyip vücuttan atılır, ancak bu durum mutlaka doktor kontrolünde değerlendirilmelidir.

  • Diş Yer Tutucu Ne Zaman Takılır?

    Diş yer tutucu, süt dişinin kaybedilmesinden kısa süre sonra takılmalıdır. Diş hekiminiz, kalıcı dişin çıkma sürecine göre yer tutucu takma zamanını belirleyecektir.

  • Yer Tutucu Varken Yemek Yenebilir mi?

    Evet, yer tutucu varken yemek yenebilir. Ancak, yapışkan yiyecekler ve sert gıdalar yer tutuculara zarar verebilir. Sakız, karamel gibi yiyeceklerden kaçınmak gerekir.

  • Yer Tutucu Uyurken Kullanılır mı?

    Sabit yer tutucular sürekli ağızda kalır, dolayısıyla uyurken de kullanılabilir. Hareketli yer tutucuların ise hekim önerisine göre gece kullanılması gerekebilir. Bu, tedavi planına bağlıdır.

  • Yer Tutucu Neden Düşer?

    Sabit yer tutucular zamanla diş yüzeyinden gevşeyebilir veya yanlış kullanım sonucu düşebilir. Bu durumda, hemen diş hekiminize başvurmanız gerekir. Hareketli yer tutucular ise uygun şekilde takılmadığında çıkabilir.

  • Diş Yer Tutucu Nasıl Çıkarılır?

    Diş yer tutucu, hekim kontrolünde ve özel aletlerle dikkatlice çıkarılır. Kendi başınıza yer tutucuyu çıkarmaya çalışmamalısınız, bu dişlere zarar verebilir.

Gönder
Merhaba,
Detaylı Bilgi ve Randevu Almak için Hemen WhatsApp Üzerinden İletişime Geçebilirsiniz!